1. บทน า
ประวัติศาสตร์ขององค์การและการจัดการสมัยใหม่สะท้อนให้เห็นความผูกพันระหว่างองค์การและ
การเปลี่ยนแปลงมาโดยตลอด กล่าวคือ นับตั้งแต่เฟรดเดอร์ริค เทเลอร์ได้ประดิษฐ์คิดค้นและ
น าเสนอหลักการการจัดการเชิงวิทยาศาสตร์ (Scientific Management) เพื่อเป็นรากฐานและ
หลักการบริหารองค์การ หลักการจัดการเชิงวิทยาศาสตร์ท าให้เกิดการปฏิวัติทั้งในด้านรูปแบบ
ความคิดและแนวการปฏิบัติของการบริหารองค์การ ในด้านหนึ่ง ลัทธิเทเลอร์ได้สร้างคุณูปการในการ
พัฒนาอุตสาหกรรมอย่างมากมาย โดยเฉพาะการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตและผลผลิตของโรงงาน
แต่ในอีกด้านหนึ่งลัทธิเทเลอร์ได้รับค าวิพากย์วิจารณ์ว่าท าให้องค์การในภาพรวมและงานในองค์การ
เปลี่ยนสภาพเป็นลักษณะ “กดขี่มนุษย์” (dehumanized) ในยุคถัดมา เฮนรี ฟอร์ด ได้ประดิษฐ์
สายการผลิตแบบเคลื่อนที่ (moving assembly line) ส าหรับองค์การอุตสาหกรรม ซึ่งมีผลท าให้
สามารถลดเวลาการผลิต สร้างมาตรฐานผลผลิต และเพิ่มประสิทธิภาพผลผลิตได้อย่างมหาศาล
จนถึงอีกยุคหนึ่งซึ่งมีการสร้างองค์การให้มีลักษณะสมบูรณ์มากขึ้น ทั้งในด้านการจัดรูปแบบองค์การ
ให้มีความสอดคล้องกับสภาพแวดล้อมของอุตสาหกรรมและการน าเสนอหลักการบริหารสมัยใหม่เพื่อ
เพิ่มประสิทธิภาพ (efficiency) และประสิทธิผล (effectiveness) ขององค์การ ภายใต้บริบทการ
ขยายตัวของขอบเขตอุตสาหกรรมและการแข่งขันที่มีความรุนแรงและเข้มข้นมากขึ้น พื้นฐานดังกล่าว
น าไปสู่การศึกษาค้นคว้าเพื่อให้ได้แนวความคิดและทฤษฎี หลักการและรูปแบบ กระบวนการและ
เทคนิคต่างๆเกี่ยวกับองค์การและการจัดการที่มีความเหมาะสมและสอดคล้องกับสภาพการณ์ที่เป็น
จริงในแต่ละยุคสมัย
ในปัจจุบัน ความสนใจและการศึกษาเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงองค์การ (organizational change)
มีความหลากหลายทั้งในด้านหลักการพื้นฐาน มุมมอง และระเบียบวิธีการ การศึกษาแนวนวัตกรรม
องค์การ (organizational renewal) ซึ่งอยู่ภายใต้อิทธิพลแนวคิดนิเวศย์วิทยาประชาการ (population
ecology) เน้นการปรับเปลี่ยนรูปแบบองค์การคล้อยตามการเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อม การศึกษา
การพัฒนาองค์การแนวดั้งเดิม (Traditional OD) ซึ่งได้รับอิทธิพลความคิดการเปลี่ยนแปลงตามแผน
(planned change) มุ่งการประยุกต์ใช้พฤติกรรมศาสตร์เพื่อบ าบัดรักษาสุขภาพ (therapy) อง ค์ก ารใ ห้มี ป ระ สิ ทธิ ผ ล และ การ ศึกษ ากา รพัฒ นาอ ง ค์ก ารแ นวใ หม่ (organizational
transformation) เน้นการเปลี่ยนสภาพองค์การให้มีความสามารถเรียนรู้และปรับตัวไปสู่คุณภาพใหม่
ที่ตอบสนองความต้องการของคนและองค์การ ผลที่ตามมาคือมีการน าเสนอการเปลี่ยนแปลงองค์การ
หลากหลายจุดมุ่งหมายและรูปแบบ การเลือกใช้รูปแบบการเปลี่ยนแปลงให้เหมาะกับโลกความจริง
จึงยากล าบากมากขึ้น
บทความนี้มีจุดมุ่งหมายหลัก 3 ประการคือ ประการแรกเพื่อทบทวนพื้นฐานความรู้เกี่ยวกับ
แนวคิดและรูปแบบข้อเสนอของการเปลี่ยนแปลงองค์การ ประการที่สองคือการเสนอกรอบวิเคราะห์
การเปลี่ยนแปลงองค์การที่เน้นการบูรณาการระหว่างกระบวนการเปลี่ยนแปลง (change process)
และพฤติกรรมองค์การ (organizational behavior) และประการสุดท้ายคือการเสนอแนะแนวบรรทัด
ฐาน (normative guides) ที่สนับสนุนให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในแต่ละขั้นตอน
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น