มีผู้ให้นิยามและความหมายหลากหลายของคำว่า “การบริหารจัดการ” อาจหมายถึงกระบวนการที่ผู้บริหารดำเนินการเพื่อให้บรรลุเป้าหมายขององค์การ หรืออาจหมายถึงกลุ่มความรู้ ความเข้าใจอันลึกซึ้งในเรื่องวิธีการบริหารจัดการ คำว่า“ การบริหารจัดการ ” ยังหมายถึงกลุ่มบุคคลที่นำพาและชี้แนวทางแก่องค์การ จากความหมายนี้ จะเห็นว่าการบริหารจัดการ เป็นสิ่งที่ผู้เป็นผู้บริหาร ผู้บังคับบัญชา หรือหัวหน้างาน จะต้องกระทำอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ หากหลีกเลี่ยงหรือละเลยหน้าที่ในการการบริหารจัดการนี้ จะทำให้งานที่แต่ละบุคคลในฝ่ายต่างๆ ดำเนินการไปนั้นกระจัดกระจายและไม่เกิดผลสำเร็จขึ้นมา ดังนั้นโดยสรุปแล้ว การบริหารจัดการ จึงเป็นเรื่องของกระบวนการทำงานของนักบริหาร เพื่อให้งานต่างๆ สำเร็จลุล่วงไปด้วยดี โดยอาศัยการทำงานร่วมกันกับบุคคลอื่นๆ
กระบวนการบริหารจัดการ (Management Process)
การบริหารจัดการเป็นการกำหนดทิศทางของหน่วยงาน กลุ่มงาน หรือการดำเนินงานในหน้าที่ต่างๆ ให้ใช้ทรัพยากรทั้งหลายที่มีอยู่ในองค์การอย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล การใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ (Efficient) ครอบคลุมถึง การใช้ทรัพยากรได้อย่างเฉลียวฉลาด เหมาะสมและคุ้มค่า (Cost-effective) ส่วนการใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิผล (Effective) นั้นหมายถึงการตัดสินใจได้อย่างถูกต้อง (Right decision) และมีการปฏิบัติการสำเร็จตามแผนที่กำหนดไว้ ดังที่ได้กล่าวมาแล้วว่า บทบาทสำคัญของผู้บริหารคือการนำพาองค์การไปให้ถึงเป้าหมายและบรรลุผลสำเร็จได้โดยส่วนรวม เพื่อให้บรรลุถึงเป้าหมายขององค์การ ผู้บริหารมีหน้าที่รวบรวมและจัดการใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ในองค์การอย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลควบคู่กัน โดยใช้กระบวนการบริหารจัดการที่ดี กระบวนการบริหารจัดการ เป็นกลไกและตัวประสานที่สำคัญที่สุดในการประมวล ผลักดัน และกำกับให้ปัจจัยต่างๆที่เป็นทรัพยากรการจัดการประเภทต่างๆ สามารถดำเนินไปได้โดยมีประสิทธิภาพ จนบรรลุเป้าหมายตามที่ต้องการ การเข้าใจถึงกระบวนการบริหารจัดการและการฝึกฝนให้มีทักษะสูงขึ้น จะช่วยให้การบริหารงานมีประสิทธิ ภาพมากขึ้นได้ กิจกรรมพื้นฐาน 4 ประการที่ทำให้เกิดกระบวนการบริหารจัดการ มีดังนี้
1. การวางแผน (Planning) หมายถึง กระบวนการในการกำหนดเป้าหมาย แผนงาน และตัดสินใจหาวิธีการที่ดีที่สุดที่ทำให้เป้าหมายนั้นบรรลุผลสำเร็จ
2. การจัดองค์การ (Organizing) หมายถึง กระบวนการในการจัดตั้งและจัดวางทรัพยากรบุคคล และทรัพยากรที่ไม่ใช่บุคคล โดยวางแผนให้สามารถบรรลุผลสำเร็จขององค์การ
3. การนำและสั่งการ (Leading and Directing) หมายถึง กระบวนการของการมีอิทธิพล เหนือบุคคลอื่นในการที่จะให้บุคคลอื่นมีพฤติกรรมในการทำงานที่ต้องการ และทำให้บรรลุเป้าหมายขององค์การ
4. การควบคุม (Controlling) หมายถึง กระบวนการในการกำหนดกิจกรรมต่างๆ ขององค์การให้เป็นไปตามมาตรฐาน และเป้าหมายที่องค์การคาดหวัง และกำหนดไว้
แนวคิดและทฤษฎีการบริหารจัดการ
แนวความคิด (concepts) หมายถึง การสรุปและจัดระเบียบเรื่องราวจากรายละเอียดต่าง ๆ เพื่อวางเป็นหลักการ การมีแนวความคิดเป็นสิ่งยึดถืออยู่ตลอดเวลานับว่าเป็นสิ่งจำเป็นและสำคัญยิ่ง เพื่อที่จะได้มีการพัฒนาต่อไปอีกให้เป็นหลักและทฤษฎี (principles & theory) ได้ในที่สุด
ทฤษฎี (theory) หมายถึง การจัดกลุ่มอย่างมีระบบของความคิดและหลักเกณฑ์ที่เกิดขึ้นแก่กันซึ่งกำหนดโครงร่างการทำงานหรือนำความรู้มารวมกันได้ความรู้ที่สำคัญเรื่องใดเรื่องหนึ่ง
ทฤษฎีการบริหาร หมายถึง การพยายามสรุปความและจัดระเบียบเรื่องราวต่าง ๆ ทางการบริหาร ที่เป็นทั้งแนวความคิดและหลักการต่าง ๆ อย่างเป็นระเบียบนั่นเอง
Frederick W. Taylor ถือได้ว่าเป็นบิดาแห่งการบริหารที่มีหลักเกณฑ์ จากการศึกษาวิธีการปฏิบัติทางการผลิตในระดับโรงงานเป็นครั้งแรกนั้น Taylor ได้ประกาศใช้หลักการต่าง ๆ สำหรับการปฏิบัติงานหรือที่เรียกว่า การบริหารที่มีเกณฑ์ (scientific management)
แนวความคิดของ Taylor : เขาไม่เห็นด้วยกับวิธีการทำงานของผู้บริหารในสมัยนั้นที่มีการทำงานอย่างไม่มีหลักเกณฑ์ และไม่เห็นด้วยกับการทำงานของคนงานที่ทำหน้าที่ของตนอย่างไม่มีหลักเกณฑ์เช่นเดียวกันTaylor เชื่อว่า มีความเป็นไปได้ที่จะกำหนดปริมาณงานที่แต่ละคนทำได้ในระยะเวลาที่กำหนด โดยไม่มีการบีบคั้นต่อตัวผู้ทำงานนั้น และการศึกษาดังกล่าวจะเป็นไปได้โดยถูกต้องและมีหลักเกณฑ์มากที่สุด ซึ่งจะช่วยป้องกันข้อโต้แย้งต่าง ๆ ได้ โดยที่ทั้งสองผ่ายต่างก็ได้รับประโยชน์สูงสุด นั่นคือ คนงานจะได้ประโยชน์จากการทำงานให้ครบตามปริมาณ ไม่มีปัญหาเรื่องการดึงงานให้ช้าลง ส่วนฝ่ายบริหารก็จะได้รับประโยชน์จากการได้รับผลผลิตเพิ่ม และก็จะยอมจ่ายค่าแรงสูงขึ้นอีก
อ้างอิง
- พิชาภพ พันธุ์แพ. ผู้นำกับการจัดการการเปลี่ยนแปลง (Leadership and Change Management):สำนักพิมพ์ บริษัทแอคทีฟ พริ้นท์ จำกัด .ปี 2552
-รองศาสตราจารย์ศิริวรรณ เสรีรัตน์.องค์การและการจัดการ (Organization and management)ฉบับมาตรฐาน:สำนักพิมพ์ บริษัทธีระฟิล์มและไซเท็กซ์ จำกัด.ปี 2539
- http://www.people-insights.com
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น